Deze wandeling start en eindigt bij Station Deventer op het Stationsplein.

Routekaart: (Volg de oranje routelijn)

Steek bij het stoplicht direct de stationsweg over en ga op het voetpad rechtsaf. Blijf het water van de gracht aan uw linkerkant volgen totdat de gracht (Buitengracht) naar links het Oude Plantsoen of Rijsterborgherpark in duikt en loop via het verharde pad met de gracht mee.

Rijsterborgherpark

Oude Plantsoen of Rijsterborgherpark te Deventer…

Het Rijsterborgherpark is een stadspark gelegen tussen het Station Deventer en de binnenstad van Deventer. In de Deventer volksmond heet dit park “Het oude plantsoen.”

Het Rijsterborgherpark werd na 1874 aangelegd op een deel van de vestingwerken van Deventer. Rond 1630 waren deze versterkingen buiten de muren van de stad aangelegd. Al in 1852 kwam er tussen de Noordenbergpoort en de voormalige Brinkpoort over de bolwerken een ‘wandeling’ die het Rijsterborgherpad genoemd werd, naar ingenieur en kapitein J.H.L. Rijsterborgh een van de ontwerpers van de Boreelkazerne ter stede. Tuinarchitect Leonard Anthony Springer ontwierp, nadat de vesting Deventer in 1874 was opgeheven, in opdracht van de gemeente in 1887 het park.

Oude Plantsoen in de herfst…

Het Rijsterborgherpark liep tijdens de Tweede Wereldoorlog flinke schade op door geallieerde bombardementen bedoeld voor het nabije station en de spoorbrug. Gerard Bleeker maakte in de periode 1948 – 1952 een nieuw ontwerp waarvan de uitvoering in 1954 was afgerond. In 1968 kwam het park op de rijksmonumentenlijst, maar in de jaren zeventig moest het gedeelte dat het Vogeleiland genoemd wordt worden gesloten wegens verwaarlozing en vandalisme.

Het park werd in 1985 verrijkt met een beeldenroute. Er werd een aantal kunstwerken geplaatst waaronder het beeld Europa en de stier van Pieter d’ Hont uit 1963, ook herstelde men de fontein in de Buitengracht. Het Vogeleiland biedt na een grote renovatie in 1992 weer ruimte aan een restaurant, een muziekkoepel en een dierenparkje.

Door een windhoos sneuvelden op 9 september 1998 meer dan honderd monumentale bomen. Buurgemeenten Zwolle, Bathmen en Voorst stelden nieuwe bomen beschikbaar en Deventer burgers zamelden geld in voor het herstel. Het Rijsterborgherpark is sindsdien geheel gerestaureerd in de geest van het oude ontwerp van Springer. Het resultaat is een open park met naast oude bomen veel jonge aanplant en veel voor iedereen goed begaanbare paden van asfalt.

Volg de gracht zoveel mogelijk totdat u bij een klein bruggetje (Drakenbrug) dat over de gracht heen loopt de Singel bereikt.

Rechts ziet u nu een spoorwegviaduct. Steek de weg (Singel) over en loop verder langs de gracht over een zandpad dat naar de IJssel leidt. Sla rechtsaf richting de Spoorbrug en loop onder de brug door.  Rechts ziet u dan een stenen trap waar u de brug kunt beklimmen. Steek dan de brug over.

Ga via de trap de brug weer af en ga vervolgens onder de brug door en aan de linkerkant van de weg lopen. Het fiets-/wandelpad loopt over de winterdijk heen het Worpplantsoen in.

Worpplantsoen

Het Worpplantsoen is een vanuit de stad met een veerpontje over de rivier de IJssel bereikbaar buitendijks gelegen park in Deventer. Het is het oudste stadswandelpark van Nederland. In de winter wordt het regelmatig voor korte of langere tijd door de rivier overstroomd.

Middeleeuwen

De naam Worp komt voor het eerst voor in een document uit 1357, het gaat dan over gemeenschappelijk viswater. Later was het een stuk land dat werd gebruikt voor onder meer het drogen van visnetten. Deze Worp maakte deel uit van een groter eiland met gemeenschappelijke weiden en twijggronden waar mandenmakers wilgentwijgen oogsten. Het was gelegen tussen de IJssel en een oude loop van deze rivier, recht tegenover de stad. In 1467 werden op dit eiland zelfs nog bevers gevangen.

Hoven

De Worp was al in 1578 langs paden en wegen beplant met bomen. In de 17e eeuw kwamen er steeds meer hoven (tuinen) van wat meer welgestelde Deventer families die hier ‘s zomers de vaak benauwde stad enige tijd konden ontvluchten. Oorspronkelijk lagen deze hoven in de stadsvrijheid net buiten de stad, maar doordat Deventer in verband met de Tachtigjarige Oorlog versterkt werd met vestingwerken moesten de tuinen met tuinhuisjes of koepels daar verdwijnen. De tuinhuisjes die bij de hoven op de linker IJsseloever werden gebouwd waren vaak voorzien van een verdieping in verband met de periodieke hoogstand van de rivier. In 1699 werd voor het eerst melding gemaakt van een plantage (park), die toen volgens een kaart de vorm had van een sterrenbos.

Franse tijd

In 1813 wilden de aan de verliezende hand zijnde Franse troepen in Deventer standhouden tegen het oprukkende Kozakkenleger. Om vrij schootsveld te hebben werden op De Worp de tuinhuizen verbrand en alle bomen gekapt. In 1815 kreeg Deventer van koning Willem I toestemming om het park te herstellen onder voorbehoud dat het park weer plat moest als oorlogsdreiging dit noodzakelijk maakte. Het nieuwe park was ontworpen door Albertus van Leusen senior en is in 1816 aangelegd. Sommige van de oudste bomen in het park dateren van deze tijd. Het werd in de negentiende eeuw een geliefde bestemming voor een zondagse wandeling.

Dijk

Omdat er regelmatig sprake was van wateroverlast bij een hoge stand van de IJssel en er steeds meer permanente bewoning kwam, werd in 1918 besloten een kade aan te leggen tussen het Worpplantsoen en het gebied De Hoven. In 1920 en 1926 bleek deze kade echter onvoldoende om zeer hoog water te keren, daarom kwam er in 1931 een echte dijk. Dat was noodzaak, want er woonden inmiddels enkele honderden mensen.

Voorbij het IJsselhotel ter hoogte van de veerstoep loopt een laan richting Bowlingcentrum De Worp, volg deze en ga linksaf op de rotonde en daarna gelijk weer rechtsaf een klein straatje (Korte Ennesstraat) in bij het plaatsnaambordje Steenenkamer. Volg deze weg totdat deze in een bocht naar rechts overgaat in de Rozenhofstraat en volg hier het zandpad links richting de grote weg (Rijksstraatweg N344) en steek deze over waarna je rechtdoor de Meester van Marlestraat in loopt en onmiddellijk linksaf de Warmoezenierstraat in slaat. Aan het eind rechtsaf de Ennestraat in slaan en gelijk weer rechtsaf de Langestraat in. Volg deze tot je aan het eind linksaf de Meester van Marlestraat in slaat en onmiddellijk weer linksaf de Bongerdstraat nemen. Volg deze tot je aan het eind rechtsaf de Ennestraat in slaat en ga onmiddellijk weer rechtsaf de Westerstraat in. Aan het eind linksaf de Meester van Marlestraat in slaan en nu deze blijven volgen.

Steenenkamer

Steenenkamer is een buurtschap in de gemeente Voorst, in de Nederlandse provincie Gelderland. De buurtschap telt ongeveer 300 inwoners en is gelegen aan de Provinciale weg 344 en de rivier de IJssel, grenzend aan de wijk De Hoven (‘De Worp’) van de Overijsselse stad Deventer en in de buurt van de dorpen Wilp en Twello. De provinciegrens tussen Overijssel en Gelderland is ook de grens tussen Steenenkamer en Deventer.

Een stenenkamer is een huis of boerderijgedeelte uit de begintijd van de middeleeuwse baksteenbouw. Het was bestemd voor een veilige opslag van de oogst of verblijfsruimte voor de ‘heer’ van het gebied. Bij rivieren kon het ook een vluchtplaats zijn bij hoogwater.

Steenenkamer aan de IJssel tegenover Deventer wordt in 1545 vermeld als een landgoed met heiden, weiden en bomen. Het kwam, net als het aanpalende De Hoven, in de 18e eeuw tot ontwikkeling als tuinbouwgebied voor de kweek van allerlei verse producten die geleverd werden aan de bevolking van de nabije stad. Steenenkamer heeft nog steeds een verkaveling van rechte straatjes waartussen de tuinen liggen. Een oude IJsselarm vormde de grens tussen Gelderland en Overijssel. Zodoende was, en is, Steenenkamer Gelders en De Hoven Overijssels.

Blijf deze straat volgen tot aan de Wilpsedijk en steek deze over naar Landgoed Het Schol. Steek de Wilpsedijk rechtover en loop het landgoed op.

Landgoed Het Schol

Neem vervolgens het eerste zandpad rechts en volg dit tot aan een weide. Ga naar rechts en volg het pad langs de rand van de weide tot aan de Vermeersweg. Sla linksaf en volg de Vermeersweg tot aan het eerste zandpad links. Volg dit zandpad dat aan de andere kant van de weide loopt tot aan een splitsing en sla daar rechtaf het bos weer in. Blijf dit pad volgen tot dat de grote tuin achter het landhuis wordt bereikt, sla rechtsaf en volg dan het pad langs de tuin totdat via wat weilanden de Wilpsedijk weer wordt bereikt. Verlaat nu Landgoed Het Schol en steek de Wilpsedijk over en loop het tegenoverliggende straatje (Johannahoeve) in om bijna onmiddellijk daarna links het fietspad over de dijk op te lopen. Volg de dijk terug naar Steenenkamer.

Volg de dijk tot aan de Lage Worp. Sla rechtsaf en volg de Lage Worp tot vlakbij de Deventerstraatweg (N344) maar sla kort voordat je deze bereikt linksaf een klein, lager gelegen zandpad in. Dit zandpad kronkelt door lage bosjes richting de Bolwerksmolen. Bij de molen aangekomen heeft u een prachtig uitzicht.

De Bolwerksmolen

De Bolwerksmolen is een zaagmolen in Deventer op de westelijke oever van de IJssel, vlak bij de Wilhelminabrug.

De molen werd gebouwd in 1863 gebouwd door de gebroeders Elfrink. De houten achtkantige, bovenkruier met stelling staat op een vierkante onderbouw met zaagschuur en heeft een sleephelling voor het uit het water trekken van de boomstammen. De stelling zit op een hoogte van 5,60 m. De eigenaar is sinds 1967 de gemeente Deventer. De exploitatie van de molen gebeurt door de Stichting Bolwerksmolen.

In het begin van de 21e eeuw bleek de molen dusdanig verzakt, dat een ingrijpende anderhalf jaar durende restauratie noodzakelijk was. De molen werd geheel gedemonteerd, heipalen werden in de grond gebracht en een nieuwe fundering geplaatst. Daarna kon de molen weer worden opgebouwd. De romp en de kap kregen eveneens een opknapbeurt. Sinds voorjaar 2007 kan de molen zijn werk weer doen en draaien de wieken als vanouds.

De molen heeft drie zaagramen, die zowel door de wind als met een elektromotor aangedreven kunnen worden. De zagen zijn 60 cm. lang en de zaagramen 80 cm breed. De zaagslede is 10,90 m lang.

Het gevlucht heeft op de binnenroede fokwieken met steekborden. De buitenroede is Oudhollands opgehekt. De gelaste roeden zijn in 2006 gemaakt door het molenmakersbedrijf Vaags uit Aalten. De binnenroede met nummer 136 is 22,40 m en de buitenroede met nummer 135 is 22,50 m lang.

De 6,25 meter lange, gietijzeren bovenas stamt uit 1872 en is gegoten door de fabrikant De Prins van Oranje te ‘s Hage. De 6 m lange, gietijzeren krukas is 6,5 cm dik en draait in vijf lagers, die gesmeerd worden met behulp van staufferpotten. De slag van de kruk is 46 cm.

Op de krukas zit niet alleen het krukwiel maar ook een wiel dat via een aandrijfriem de winderij aandrijft. Daarnaast zit er een tandwiel op de krukas voor de kettingaandrijving met behulp van de elektromotor.

De kap van de molen draait op een Engels kruiwerk en wordt gekruid met een kruilier.

De molen wordt gevangen (geremd) met een Vlaamse vang, die bediend wordt met een wipstok.

Sla nu linksaf de Bolwerksweg op en loop via een viaduct onder de Deventerstraatweg (N344) door. Blijf de Bolwerksweg volgen tot aan het Worpplantsoen (het uitzicht op het Deventer IJsselfront is hier prachtig) en neem hier de veerpont naar het stadscentrum van Deventer.

Steek na het verlaten van het pontje de weg over bij de stoplichten en loop bij de Vispoort het centrum in. Iets verderop links is het lekker vertoeven bij Grandcafé De Dikke van Dale aan de Nieuwe Markt.

Vervolg de route door vanaf Grandcafé De Dikke van Dale diagonaal de Nieuwe Markt over te steken en rechtsaf een klein straatje in te slaan (Graven). Volg dit straatje en loop alsmaar rechtdoor, eerst over de Stromarkt, dan door de Engestraat (winkels) en vervolgens linksafbuigend langs de Broederenkerk blijven lopen. Loop weer rechtdoor en volg het Sijzenbaanplein en vervolgens de Singelstraat. Steek bij de stoplichten de Singel over en aan de andere zijde van de gracht ziet u het Station Deventer liggen.