De Torugartpas is de toegang dwars door de Tien Shan tot Kirgizstan en de zijderoute ging over deze 3752 meter hoge pas naar de natte, koele en grasgroene valleien vol wilde paarden en bloemen.

De Torugartpas (vereenvoudigd Chinees: 图 噜 噶 尔特 山口; traditionele Chinees: 图 噜 噶 尔特 山口; pinyin: túlūgáĕrtè Shankou; Kirgizisch: Торугарт; Russisch: Перевал Торугарт) is een pas in het Tian Shan gebergte op de grens tussen de Naryn provincie van Kirgizië en de autonome regio Xinjiang van China.

Het schilderachtige meer van Chatyr-Kul ligt in de buurt van de pas aan de Kirgizische kant. De 400km lange weg naar Naryn en vervolgens naar Balykshy en Bishkek is smal en in de winter vaak onbegaanbaar door zware sneeuwval en frequente lawines. Aan de Chinese kant is de Torugart incheck balie (吐 尔 尕 特 口岸) van de douane. Deze ligt ongeveer 110 km (68 mi) van de pas zelf in Ulugqat County in de Kizilsu Kirgizische Autonome Prefectuur. Afstanden van de pas naar de grote steden zijn: 110 km (68 mi) aan Ulugqat, 165 km (103 mi) naar Kashgar, 170 kilometers (110 mi) naar Artux en zo’n 1,630 km (1.010 mi) naar Urumqi.

Rusland en China hebben voor het eerst een douanepost op de Torugartpas ingesteld in 1881. In 1906, heeft de Russische Sino-Russische Transport Bank de bouw gefinancierd aan de weg van de pas naar Kashgar voor 20 miljoen roebel. In 1952 verving de Torugartpas de Irkeshtampas, die ongeveer 165 km (103 mi) zuidwestelijker ligt als de primaire overlandverbinding tussen Xinjiang en het toenmalige Sovjet-Kirgizië. De pas werd gesloten in 1969 als gevolg van de Sino-Sovjet-Split en weer heropend in 1983. In 1995 werd de Torugart Douanepost verplaatst naar een lagere hoogte (2.000 m), dichter bij Kashgar.

De Chinese en Centraal-Aziatische regeringen van plan zijn om de pas te openen voor onderdanen van derde landen en overwegen de aanleg van een spoorlijn door de pas die Kashgar en de Ferghana vallei zou verbinden.

Gelijk na de bergpas is er aan de rechterkant van de weg een prachtig uitzicht over het Čatyr-Köl meer. Dit meer wordt beschermd binnen het natuurreservaat Zapovednik Karatal-Ǧapyryk (op sommige kaarten ook aangeduid als het Chatyr-Köl State Landscape Protection Area). De weg daalt daarna snel maar blijft de oever van het meer volgen en vanaf de andere kant is er een pracht uitzicht op de Tien Shan bergen:

Čatyr-Köl (Kirgizisch: Чатыр–Көл) of Tsjatyr-Koel is een volledig ongeschonden zoetwatermeer in de Oblast Naryn van Kirgizië en ligt orografisch gezien in het centrale deel van de Tiensjan. Het meer valt binnen het natuurreservaat Zapovednik Karatal-Ǧapyryk (op sommige kaarten ook aangeduid als het Chatyr-Köl State Landscape Protection Area) en wordt sinds 8 november 2005 erkend als een watergebied van internationaal belang in de Conventie van Ramsar. Het bekken waar het meer ligt maakt deel uit van de oude zijderoute die met China is verbonden via de Torugartpas.